Ecr-i Misil (Haksız İşgal Tazminatı) Davası
Uygulamada ecrimisil veya ecr-i misil olarak anılan Arapça kökenli kavramın tam olarak çevirisi "emsal ücret"tir. Hukuk jargonunda ise haksız işgal tazminatı anlamında kullanılır. Bir taşınmazın, o taşınmazla ilgili tasarrufta bulunma hak ve yetkisine sahip olmayan bir kişi tarafından, sahibinin rızası dışında kullanılması sonucunda doğan ve geriye dönük talep edilebilecek olan tazminattır.
Aslında ecr-i misil davalarında da, taşınmazın sahibi, taşınmazı rızası dışında kullanan ve bundan kendine yarar sağlayan kişiden, eğer bu taşınmazı kendisi kullanmış olsa elde edeceği yararı, yani ecr-i misil'in dilimize tam çevirisi olan "emsal ücret"in* tazminini ister.
Ecr-i misil talep edilebilmesi için evvela haksız işgalde bulunan kişinin kötü niyetli olması ve söz konusu taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunma hak ve yetkisine sahip olmaması gerekir. Ayrıca ecr-i misil tazminatı nihayetinde bir haksız fiil tazminatı olduğundan, haksız fiilin oluşması için gereken şartlardan illiyet bağı (nedensellik ilişkisi) da olayda mevcut olmalı, yani söz konusu zarar, haksız işgal fiilinden doğmalıdır. Buna kısaca haksız işgal de denir. Ecr-i misil talebi için üçüncü bir kişinin varlığı şart olmayıp, mirasçılar arasında da gündeme gelebilir.
Haksız işgale örnek olarak kira süresinin dolmasına rağmen taşınmazın kullanılmaya devam edilmesi gösterilebilir. Gerçekten de sözleşme olmaksızın taşınmazı işgal eden kiracı, o taşınmazdan elde edilmesi muhtemel kira gelirini engellemektedir. Bu durumda ecr-i misil tazminatı gerektirecek bir durum olan "mahrum kalınan kar" söz konusu olur.
Ecr-i misil tazminatına konu olabilecek durumlar şu şekilde sayılabilir:
- Taşınmazın kullanımı nedeni ile olağan yıpranmadan dolayı oluşan zararlar,
- Taşınmazın salt olarak kullanımı nedeni ile doğan zararlar,
- Taşınmaz sahibinin mahrum kaldığı kar nedeniyle uğramış olduğu zararlar.
Ecr-i misil tazminatı talebine bağlı olarak açılacak ecr-i misil davalarının zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre içerisinde ileri sürülmeyen talepler zamanaşımına uğrar ve artık ileri sürülemez.
Ecr-i misil davası, ecr-i misile konu olan haksız fiilin önlenmesi yani müdahalenin men'i (el atmanın önlenmesi) davası ile birlikte açılabileceği gibi, tek bir dava olarak da açılabilmektedir.
Ecr-i misil davasında genel yetki kuralları gereği taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Görevli mahkeme ise asliye hukuk mahkemesidir.
*: Arapça "ecr", ücret kelimesinin kökü iken, "msl" ise emsal kelimesinin köküdür.