Bir apartmanda edinilmiş bağımsız bölümün mülkiyetine kat mülkiyeti denmektedir. Kat mülkiyeti tapuya tescil ile doğar. Kat mülkiyetinin kurulması için ana gayrimenkulün kat mülkiyetine çevrilmesi konusunda gayrimenkulün tüm paydaşlarının aşağıdaki belgeler ile birlikte tapu dairesine talepte bulunması gerekiyor:
- Ana gayrimenkulde, yapı veya yapıların dış cepheler ve iç taksimatı bağımsız bölüm, eklenti, ortak yerlerinin ölçüleri ve bağımsız bölümlerin konum ve büyüklüklerine göre hesaplanan değerleriyle oranlı arsa payları, kat, daire, iş bürosu gibi nevi ile bunların birden başlayıp sırayla giden numarası ve bağımsız bölümlerin yapı inşaat alanı da açıkça gösterilmek suretiyle, proje müellifi mimar tarafından yapılan ve ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaşları tarafından imzalanan, yetkili kamu kurum ve kuruluşlarınca onaylanan mimari proje ile yapı kullanma izin belgesi
- Bağımsız bölümlerin kullanılış tarzına, birden çok yapının varlığı halinde bu yapıların özelliğine göre kat mülkiyetini kuran malik veya malikler tarafından imzalanmış bir yönetim planı
Kat mülkiyeti kütüğüne tescil edilen her bağımsız bölüm ayrı bir gayrimenkul niteliğini kazanmaktadır. Kat malikine, ana gayrimenkulün çaplı tasarruf belgesinden başka, istem halinde söz konusu projeden kendi bağımsız bölümüne ait olan kısmının tasdikli bir örneği de verilebilmektedir.
Kat mülkiyeti kurulması için gerekli şartları şöyle sayabiliriz:
- Ana Projenin Tamamlanmış Olması
- Kat mülkiyetinin kurulması için öncelikle ve ilk aranan şart ilgini projenin tamamlanmış olması.
- Ana gayrimenkulün tümü kat mülkiyetine çevrilmesi.
- Kat mülkiyeti kurulmak istenen yapının tümünün kagir olması
Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre:
"Henüz yapı yapılmamış veya yapısı tamamlanmamış bir arsa üzerinde kat irtifakının kurulması ve tapu siciline tescil edilmesi için o arsanın malikinin veya bütün paydaşlarının buna ait istem ile birlikte 12. maddenin (a) bendine uygun olarak düzenlenen proje ile (b) bendindeki yönetim plânını tapu idaresine vermeleri lazımdır. Kat mülkiyetine geçişte ayrıca yönetim plânı istenmez.”
“Yapının tamamlanmasından sonra kat irtifakının kat mülkiyetine çevrilmesi, kat irtifakının tesciline ait resmi senede ve 12. maddede yazılı belgelere dayalı olarak, yetkili idarece yapı kullanma izin belgesinin verildiği tarihten itibaren altmış gün içinde ilgili tapu idaresine gönderilmesi üzerine resen yapılır."
Kat irtifakı sahipleri, ortak arsa üzerinde yapılacak yapının, sözleşmede yazılı süre içinde başlaması ve tamamlanması için kendilerine düşen borçların yerine getirilmesini, karşılıklı olarak isteme ve dava etme hakkına sahiptirler.
Kat irtifakı sahipleri yapının tamamlanması için kendi aralarından veya dışarıdan bir veya birkaç kişiyi yönetici olarak tayin edebilirler. Kat mülkiyeti yöneticisinin görev, yetki ve sorumluluklarına dair hükümler bu yönetici hakkında da uygulanır.
Kat irtifakı kurulmuş gayrimenkullerde yapı fiilen tamamlanmış ve bağımsız bölümlerin üçte ikisi fiilen kullanılmaya başlanmışsa, kat mülkiyetine geçilmemiş olsa dahi ana gayrimenkulün yönetiminde kat mülkiyeti hükümleri uygulanır.